🚀 Zo kun je jezelf overstijgen

Hoe maak je je leven zinvoller?

Welkom bij Transcend, deze nieuwe zoektocht naar zingeving en zelfverwezenlijking. Samen met jullie duik ik hier in de wetenschap achter ego-transcendentie, pluis ik door oude bronnen over wat een goed leven is, en maak ik ook af en toe lekker rare uitstapjes naar onderwerpen als psychedelica. Leuk dat je meedoet. (Vraag je je af waarom je deze mail krijgt? Onderaan meer.)

🏔️🏔️De tweede berg

Een van de mooiste gesprekken over zingeving die ik de laatste jaren had, was met de Amerikaanse denker David Brooks. Zijn laatste boek, The Second Mountain, gaat over de twee bergen die vrijwel iedereen in zijn leven beklimt. De eerste berg draait om jezelf en om succes. Om doelen afvinken, scoren, winnen, reputatie, ego. Het is de berg die het lekker doet op sociale media, en ons op veel scholen en universiteiten wordt voorgespiegeld.

Maar op het moment dat je bovenop die eerste berg staat, bekruipt je dat zeurende gevoel van leegte. Is dit het nou? Dan beland je vaak in een dal. Een relatiecrisis, een midlifecrisis, een dertigersdilemma. Soms komt het door iets externs als een ziekte, ongeluk of sterfgeval. De tweede berg komt daarna: die draait om anderen, niet om jezelf. Om zingeving, het nastreven van een betekenisvol leven, om wat terug te geven, om toewijding aan je geliefde, een levensfilosofie, en verbinding met je gemeenschap.

💡Spiral Dynamics

Ook een andere theorie over menselijke ontwikkeling, deelt de menselijke ervaring in twee niveaus in, twee bergen zo je wilt. Spiral Dynamics, en zijn neefje Integral Theory, beschrijven de stadia van bewustzijn die mensen in hun leven kunnen bereiken, ingedeeld in een first tier en second tier. Dank aan de vele lezers die me erop wezen.

Ik vind het herkenbare stadia, zowel persoonlijk als maatschappelijk. Dit model kun je het best van onder naar boven lezen, dus beginnen bij 1:

Mensen in de bovenste twee niveaus (de second tier) maken een sprong, waardoor ze niet meer bang zijn voor het oordeel van anderen of afwijzing. Ze hoeven geen indruk meer te maken op anderen of ten koste van alles te groeien. Ze streven niet meer naar absolute waarheden, hoeven niet meer per se bij een (beroeps-)groep te horen voor hun identiteit, laten zich niet door angsten en compulsies leiden maar zijn zich van die zwaktes bewust en kunnen die overstijgen. Die sprong lijkt me een prima doel voor de komende edities:)

Overigens zijn de stadia geen permanente 'levels'. Eerder zijn het nieuwe brillen die je leert op te zetten. Stappen overslaan kan niet. Je kunt wel wisselen van bewustzijnsniveau, het is een constante spiraal naar boven naar beneden, van vallen en opstaan. Op de dansvloer ben ik oranje, als ik met mijn zoontje ben groen, in mijn journalistieke werk mik ik op geel en met dit project hoop ik richting turquoise te komen.

• Lezer Carola Verschoor wees me op deze mooie podcastreeks met de grondlegger van de Integral Theory, Ken Wilber.

• Ik vind zelf deze serie video’s over Spiral Dynamics heel duidelijk.

• Dit is een heldere Nederlandstalige uitleg.

• Hier meer over de wetenschappelijke basis.

• Er is ook kritiek op de aannames en toepassingen van Spiral Dynamics natuurlijk.

---

Je kent vast iemand die wat heeft aan deze nieuwsbrief of aan Spiral Dynamics. Stuur deze mail gerust door naar anderen, hoe meer zielen hoe meer vreugd.

---

🙏 Lezers aan het woord

Na de eerste editie ben ik overspoeld met tips. Zoveel dat ik niet iedereen heb kunnen antwoorden helaas. Heel veel dank voor alle respons, er is duidelijk grote honger naar dit thema, en ik heb veel van jullie ideeën bewaard voor volgende edities. Op m’n LinkedIn ontstaan er ook spontaan mooie discussies, doe vooral mee.

De lezersvraag was: wat is er nou anders aan mensen die veel zingeving ervaren?

Ilse Vegter tipte een prachtige tweet van dichter Amanda Gorman:

Self-love is revolutionary. We cannot fight for others when we're fighting a war inside ourselves. Compassion is a power that we first bestow on ourselves & then give away through our actions—to people, to our planet. When we recognize this, that is when love becomes our legacy.

Rosanne Hertzberger wees me erop dat ik God wel erg makkelijk doodverklaarde in de eerste editie. Ze stelt vast dat godsdiensten ook mooie spirituele kanten hebben. “Tikoen olam, repareer de wereld. Dat is de opdracht in het Jodendom. En ook om het gewone, dagelijkse heilig te maken: je handen wassen. Je huis betreden. Eten.”

Ook Mischa Verheijden zoekt het hogere vooral in onszelf. “We moeten ons opnieuw verbinden met de natuur, die buiten ons, maar bovenal met die binnenin ons.”

Rudy Uwland wees mij (als trotse vader van een zoontje van 1) op een zingevende wijsheid voor ouders: my purpose as a parent is to give my children roots and wings.

Twan Verdonck denkt dat het te maken heeft met het intentioneel ‘ontwerpen’ van je eigen leven. Hij ontwikkelde daarvoor drie deep life design-stappen:

1. Eerst je minimale basisbehoeften op orde.

2. Je leven gebalanceerd maken, in verbinding met anderen en je omgeving.

3. Purpose, dromen en doelen najagen. Dat kun je dan samen en nog krachtiger doen vanuit je nieuwe 'ecosysteem'.

🔮Lezersvraag voor de volgende keer

Allemaal leuk en aardig, die theoretische modellen van bergen, bewustzijnsniveaus en zeilbootjes. Maar zingeving moet je uiteindelijk dóén, niet alleen denken. Zijn er oefeningen, rituelen of handelingen die jou helpen om meer op die tweede berg te komen? Heb je tips uit eigen ervaring of uit andere bronnen?

Inschrijvingen

Als je deze nieuwsbrief krijgt zonder dat je je er nu net voor hebt ingeschreven, komt dat omdat je je eerder op mijn andere persoonlijke nieuwsbrief hebt geabonneerd, Future Affairs, vóórdat dat een NRC-nieuwsbrief werd. Ik zie Transcend ook echt als een vervolg, een nieuwe persoonlijke zoektocht van mij, zonder commercieel of ideëel doel. Maar ik wil je niks opdringen natuurlijk. Uitschrijven kan helemaal onderaan in het grijze blokje bij ‘unsubscribe’. Lukt dat niet, kan ik je ook handmatig uitschrijven natuurlijk. Dit had ik vorige week beter moeten uitleggen, bedacht ik me na enkele vragen van lezers.

Fijne zondag!